Son dönemde henüz fikir aşamasındaki girişimini hayata geçirmek veya hali hazırda şirketleşmiş girişimini daha ileriye taşımak isteyen girişimcilerin, bu süreçte ihtiyaç duyacakları sermaye ve ayni desteği sağlamak amacıyla çaldıkları ilk kapı, çoğunlukla yatırımcılar oluyor. Tabi fikir her zaman yatırım almak için yeterli gelmiyor; girişimcinin niteliği, finansal ve ticari stratejiler, iş modeli, rekabet gücü vb bir çok parametre, yatırımcının fikre inanması ve elini cebine atma kararını almasını etkiliyor.
Yukarıda ifade ettiğim unsurlar, aslında buz dağının görünen kısmı. Bir de görünmeyen kısmı; yani yatırımcıyı iş fikrinize ve şirketinize yatırım yapmaya ikna etmek için kullanabileceğiniz başka kozlar da var. Bunların çok önemli bir kısmı da devlet eliyle girişimcilere sunulmuş ve her an kullanılmaya hazır durumda olsa da maalesef ekosistemde pek bilinmemekte. Ben de bu konuda girişimcileri bilgilendirmek amacıyla çoğunlukla özet bilgiler içeren bu yazıyı hazırlama gereksinimi hissettim.
Öncelikle kavram karmaşasına mahal vermemek adına bir konuya açıklık getirmek istiyorum. Bu yazıdaki yatırımcı ifadesi, bir çoklarımızın da aşina olduğu üzere “Melek Yatırımcıyı” tanımlamaktadır.
15 Şubat 2013 tarihinde Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” başlıklı yönetmelik yayınlanarak Melek Yatırımcılara, start-up’lara yatırım yapmaları karşılığında bazı vergisel muafiyetlerden faydalanma hakkı tanındı. Bu yönetmeliğe göre yatırımcılar, start-up’lara yaptıkları maddi yatırımın %75’ini hisse sahibi olduklarını yılı takip eden dönemdeki yıllık gelir vergisi matrahından indirebiliyorlar.
Kısacası Melek Yatırımcı şirketinize 100.000 TL yatırırsa, bu tutarın %75’ini yani 75.000 TL’yi, şirketinize ortak olduğu yılı takip eden dönemdeki kişisel gelir vergisinden düşebilecek. Ek olarak, eğer girişimci ve start-up şirketi TÜBİTAK, Sanayi Bakanlığı ve KOSGEB nezdindeki destek programlarından (TÜBİTAK 1512, 1501, 1507, 1509, 1511 / Teknogirişim / KOSGEB Ar-Ge İnovasyon) son 5 yıl içerisinde destek almış bir projeye sahip ise vergiden muaf olacak tutar %100’e yükselmektedir.
Tabi bunun gerçekleşebilmesi için iki temel şart var:
1- Melek Yatırımcı, Hazine Bakanlığı tarafından düzenlenen “Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı)” şartlarına uygunluk göstermeli ve Melek Yatırımcı lisansı almalı.
2- Yatırım yaptığı şirketteki hisseleri en az 2 yıl süreyle elinden çıkarmamalı.
Yukarıda ifade ettiğim yönetmeliğin uygulanma şeklini örnek vererek somutlaştırmak isterim:
Yılık gelir vergisine tabi olan ve 500.000-TL beyan edilen geliri bulunan bay (A), bireysel katılım yatırımcısı olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları şirketin hisselerini 400.000-TL’ye iktisap etmiştir. Bu durumda bay (A) iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından projesi destekleniyorsa yüzde 100’ünü indirebilecek) olan 300.000-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacak ve (500.000–300.000=) 200.000-TL matrah üzerinden gelir vergisi hesaplayacaktır. (Kaynak: Vergi Müfettiş Yard. Oktay COŞGUN)
Demem o ki, yukarıda verdiğim bilgiler dolayısıyla
a) yatırımcıya gitmeden evvel TÜBİTAK 1512, Sanayi Bakanlığı Teknogirişim veya KOSGEB Ar-Ge İnovasyon programlarından destek alarak şirketinizi kurmak,
b) Şirketinizi kurduktan sonra TÜBİTAK 1507, 1501, 1511, 1509 veya KOSGEB Ar-Ge İnovasyon destek programlarından destek alarak proje sahibi olmak
şeklindeki stratejilerden en az 1'ini uygulayarak yatırımcının size yatırım yapma ihtimalini yükseltebilirsiniz. Bu sayede yatırımcınız, şirketinize yatıracağı tutar kadar vergi indirimi elde edebilecek ve yatırım konusunda daha rahat davranacaktır (umarım).
“Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ile ilgili daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Buraya kadar yazdıklarım da yatırımcıyı size yatırım yapmaya yöneltmez ise; bu kez aşağıdaki taktikleri kullanabilirsiniz.
a) Diyelim ki patent tescilini aldığınız bir fikriniz var ve bu fikri hayata geçirmek için yüksek maliyetli alt yapı yatırımlarına ihtiyaç duyuyorsunuz. Yatırımcıya gittiniz, gereken alt yapı maliyetlerini çok yüksek buldu. Üzülmeyin, bu maliyetleri belli ölçüde devlet desteğiyle karşılayabilirsiniz.
b) Patentiniz yok diye üzülmeyin, belki daha evvel TÜBİTAK veya KOSGEB desteğiyle Ar-Ge çalışmalarını tamamladığınız bir ürününüz vardır ve bu ürünün seri üretim için şirketinizin mevcut imalat altyapısını geliştirmek için altyapı yatırımı yapmanız gereklidir. Bu durumda da yine alabileceğiniz bazı devlet desteklerinin olduğunu ve bu sayede yatırımcının karşısına daha güçlü çıkabileceğinizi unutmayın.
c) “benim patentim de yok TÜBİTAK destekli projem de” dediğinizi duyar gibiyim. Her şeyi bir kenara bıraktım, belki teknoparkta bir şirketiniz ve teknopark bünyesinde Ar-Ge’sini bitirdiğiniz ve seri üretime hazır bir ürününüz vardır. Bu durumda da yine devlet desteğini arkanıza alarak yatırımcı görüşmesine gidebilirsiniz.
Her şey iyi güzel de bu devlet destekleri nedir?
İki ayrı destek programından bahsedeceğim. Detayları için sayfayı aşağı kaydırmaya devam edin.
1- KOSGEB Endüstriyel Uygulama Destek Programı:
Patentli veya TÜBİTAK / KOSGEB desteğiyle Ar-Ge süreçlerini tamamlayarak prototipini ortaya çıkardığınız bir ürününüz var ise, bu ürünün seri olarak satılabilir hazır hale gelmesi için gereken altyapı maliyetlerinin karşılanması için bu programa başvuru yapabilirsiniz. Karşılığında ise %75 oranında hem hibe (geri ödemesiz) hem de kredi (geri ödemeli) destekler alabilirsiniz. Ek olarak, eğer bu desteğe girişimci olarak yani şirketinizi kurmadan evvel başvuru yaparsanız, aylık 1.000 TL kira desteği de alabilirsiniz.
KOSGEB Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında sunulan destek kalemleri.
Daha evvel 6 ayrı işletmeye KOSGEB Endüstriyel Uygulama programına başvuru süreçlerinde danışmanlık yaptım. Sunduğumuz 6 proje de onaylandı. Kısacası bu programda destek alma şansınız cidden çok yüksek.
2- Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı (Teknoyatırım)
Patentli (İncelemeli), TÜBİTAK / KOSGEB desteğiyle veya Teknopark bünyesinde Ar-Ge süreçlerini tamamlayarak prototipini ortaya çıkardığınız bir ürününüz var ise, bu ürünün seri olarak satılabilir hazır hale gelmesi için gereken altyapı maliyetlerinin karşılanması için bu programa başvuru yapabilirsiniz.
Teknoyatırım programına başvuru yapabilmek için şirketinizi kurmuş olmanız gerekmekte olup başvuruyu da şirketiniz üzerinden yapabilirsiniz. Buna ek olarak bir başka şirket, şahsınıza ait bir patenti veya şirketinize ait TÜBİTAK / KOSGEB / Teknopark proje çıktısını “Hak tesisi” yoluyla sizden satın alarak yine Teknoyatırım programına başvuru yapabilir. Kısacası bu program lisanslamaya da izin veriyor.
Teknoyatırım programı kapsamında, başvuruyu yapan işletmenin ölçeği (KOBİ veya Sanayi) ve satın alınacak cihazın menşeine (yerli veya ithal) göre maksimum %50 destek oranıyla 10.000.000 TL’ye kadar destek alma şansınız söz konusu olacaktır. Ayrıca, başvuruyu yapan işletme KOBİ ölçeğinde ise, yatırım yapılıp tesis devreye alındıktan sonra ilk yıl içerisindeki kira ve enerji giderlerinizin de %75’i kadar hibe desteği almanız mümkün olacaktır.
Teknoyatırım programı her yıl en az 1 en fazla 2 defa çağrıya çıkıyor. Dolayısıyla bu programa başvuru yapabilmek için başvuru dönemlerini takip etmeniz gerekmekte. Şu an açık çağrı bulunmuyor.
Bu program ilk kez 2014 yılında açıldı ve ilk başvuru döneminde hak tesisi yoluyla bir başka şirkete satılan ürün adına hazırladığım proje dosyası bakanlık tarafından kabul edildi ve 1.9 milyon tl hibe desteği almaya hak kazandık. Yapılamayacak bir şey değil yani.
İki programı özetlemek gerekirse.
Bu konularda daha çok şey yazarım ama okurken sıkıcı olabilir diye burada kesiyorum. Gerek yasal mevzuatlar gerekse yatırım destek programları hakkındaki sorularınız için bana yazabilirsiniz.
Sevgiler.
Başar Kaya.
yazının orijinali: https://medium.com/turkce/yatırımcıya-giderken-elinizi-güçlendirecek-devlet-teşvikleri-67eb98bbf46e#.91k77aq6w